در روزهایی که انقلاب در مصر جریان داشت، این سؤال مطرح شد که اگر حسنی مبارک کنار برود، چه فرد یا نهادی صلاحیت پر کردن خلأ قدرت و در دست گرفتن رهبری کشور را دارد، پاسخ خیلی زود داده شد: ارتش.

به همان اندازه که پلیس مصر منفور و نماد فساد و بی عدالتی بود، ارتش احترام داشت، همان مردمی که در جمعه خشم (۲۸ ژانویه) به کلانتریها یورش بردند و پلیس را از خیابانها بیرون کردند، با آغوش باز به استقبال تانکهای ارتش رفتند و شعار دادند: الجیش والشعب اید واحدة (ارتش و مردم یک دستند).

اما دیری نپایید که این شعار جای خود را به شعاری علیه فیلد مارشال طنطاوی، رئیس شورای نظامی حاکم داد که در آن، نام او به جای حسنی مبارک نشسته بود: الشعب یرید اسقاط المشیر (مردم خواهان سرنگونی فیلد مارشالند) به جای الشعب یرید اسقاط الرئیس.

دیری نپائید که شعارها علیه حسنی مبارک، جای خود را به شعار علیه فیلد مارشال طنطاوی داد

روزی که ارتش بیانیه صادر کرد و قدرت را از حسنی مبارک تحویل گرفت، یک سرتیپ ارتش که در مقابل دوربین تلویزیون بیانیه را می خواند، به کلمه "شهدا" که رسید، مکث کرد، خبردار ایستاد و سلام نظامی داد، سپس خواندن بقیه بیانیه را از سر گرفت.

این حرکت آن سرتیپ گمنام چنان جا در دل مردم باز کرد که خیلیها که این صحنه را تماشا می کردند بی آنکه نام و نشان او را بدانند، داد می زدند: اگر این مرد نامزد ریاست جمهوری بشود، بخدا به او رأی می دهم.

اما دیروز (جمعه) که بیانیه ارتش از تلویزیون خوانده شد، نه سلام نظامی در کار نبود و نه هیبت افسری بلندپایه که فروتنانه، متن را بخواند، تنها یک صدا شنیده می شد، صدایی محکم که با لحنی کوبنده و خشن هشدار می داد: علیه نظام شورش نکنید.

مخاطب اصلی این هشدار، اخوان المسلمینند که هوادارانشان را در اعتراض به نظامیان به خیابانها ریخته اند، اما اگر نام نامزد اخوان المسلمین، محمد مرسی، به عنوان رئیس جمهور آینده اعلام شود، چه خواهد شد؟ ارتش چگونه رو در روی رئیس جمهور قانونی قرار خواهد گرفت؟

کودتا؟

ارتش با متممی که به قانون اساسی افزوده، عملاً خود را از کنترل رئیس جمهور که باید فرمانده کل قوا باشد خارج کرده، تظاهرکنندگان هم می گویند تا وقتی این متمم لغو نشود از خیابانها خارج نخواهند شد.

اگر به جای محمد مرسی، نام احمد شفیق به عنوان پیروز انتخابات اعلام شود، باز هم مصر روزهای پرتنشی در پیش خواهد داشت

از لحن و محتوای بیانیه ارتش آشکار است که سر کوتاه آمدن ندارد و در برابر خواست تظاهرکنندگان مقاومت خواهد کرد، گامهایی هم که برای افزایش قدرت و اختیاراتش در ماههای اخیر در پیش گرفته هیچ نشانی از این نمی دهد که نظامیان قصد داشته باشند به پادگانهایشان باز گردند و عرصه قدرت را ترک کنند.

نتیجه اینکه، روزهای پرتنشی برای مصر رقم خواهد خورد که با ورود عناصری همراه خواهد شد که خونی می ریزند و آشوب را به اوج می رسانند و راه را هموار می کنند تا ارتش به نام حفظ امنیت، تانک به خیابان بیاورد، مقررات منع آمد و شد اعمال کند و مهار اوضاع را به دست بگیرد و راهی جز بازگشت به خانه ها برای تظاهرکنندگان نگذارد.

در شرایطی که مجلس، منحل و دست اخوان المسلمین از اینکه با راهکار قانونی مهار اوضاع را به دست بگیرند و ابتکار عمل را از ارتش بستانند کوتاه شده، یا محمد مرسی ناچار خواهد شد کناره بگیرد که عملاً به معنی کودتای ارتش است، یا اینکه ناگزیر به سازش با ارتش خواهد شد، یعنی متمم قانون اساسی و اختیارات وسیعتری که ارتش برای خود کسب کرده را بپذیرد و ارتش بتواند از این پس که مصر برای نخستین بار، رئیس جمهوری غیرنظامی خواهد داشت، جایگاهی مهم را در هرم قدرت حفظ کند و از استقلالی برخوردار باشد که در صورت لزوم، به آن، امکان مداخله در عرصه سیاسی بدهد.

ادامه حکومت نظامیان

گر نام نامزد اخوان المسلمین، محمد مرسی، به عنوان رئیس جمهور آینده اعلام شود، چه خواهد شد؟

اگر به جای محمد مرسی، نام احمد شفیق به عنوان پیروز انتخابات اعلام شود، باز هم مصر روزهای پرتنشی در پیش خواهد داشت چراکه اخوان نامزد خود را پیروز انتخابات می دانند و ناچارند به وعده خود عمل کنند که گفته بودند در صورت اعلام نشدن نام نامزدشان به عنوان رئیس جمهور، انقلاب تازه ای به راه خواهد افتاد.

اما به نظر نمی رسد که مصر دیگر ظرفیت انقلاب داشته باشد و این بار، ارتش و رئیس جمهور در جبهه واحدی قرار خواهند گرفت که پشتوانه شان، نیمی از رأی دهندگان مصری اند که احمد شفیق را انتخاب کردند.

این سپهبد بازنشسته که تداوم بخش سنت حکومت نظامیان بر مصر خواهد شد، با متممی که ارتش برای افزایش قدرت خود به قانون اساسی اضافه کرده، مخالفتی ندارد و دست ارتش را برای مهار تظاهرات خیابانی باز خواهد گذاشت و در نتیجه، اخوان المسلمین بار دیگر به خانه اول باز خواهد گشت: دوباره روز از نو و روزی از نو، تبلیغات انتخاباتی و تلاش برای به دست آوردن مجلسی که از دستش داده است، تلاشی که مشخص نیست دوباره همان موفقیت دفعه قبل را به همراه داشته باشد.

ژنرال محمد نجیب، نخستین رئیس جمهور مصر در کتابش، "من رئیس جمهور مصر بودم (کنت رئیساً لمصر)" نوشته: اخوان این حقیقت اولیه را درک نکرده اند که وقتی ارتش از پادگانهایش بیرون بیاید، حتماً همه نیروهای سیاسی و مدنی را به زیر خواهد کشید تا قدرت یگانه کشور شود. ارتش میان نیروهای سیاسی هم فرقی نخواهد گذاشت و هر کدام از آنها پس از آنکه نقش خود را برای فرماندهی نظامی بازی کردند، به حسابشان رسیده خواهد شد ... اما نه اخوان و نه دیگران این درس را یاد نگرفتند، بهای آن را هم همه باید بپردازند".